بارداری خارج از رحم
بارداری خارج از رحم چگونه اتفاق می‌افتد؟ بارداری زمانی رخ میدهد که تخمک در لوله‌های رحمی با اسپرم لقاح پیدا کند و در دیواره رحم شروع به رشد کند. اگر این تخمک بارور شده، در محلی غیر از رحم لانه گزینی کند حاملگی خارج از رحم اتفاق افتاده است. این اتفاق معمولا در لوله رحمی(فالوپ) رخ میدهد. لوله فالوپ راه ارتباطی بین تخمدان و رحم است وتخمک درآن حرکت میکند. البته ممکن است بارداری در نقاطی مانند تخمدان، حفره شکمی یا دهانه رحم هم رخ بدهد که در همه این موارد هم حاملگی خارج از رحم محسوب میشود و تنها راهی که وجود دارد پایان دادن به بارداری است.
تشخیص بموقع این مسئله بسیار مهم است زیرا عدم پایان دادن به این نوع بارداری و رشد جنین ممکن است به بافتهای حیاتی بدن مادر آسیب بزند و درنهایت موجب مرگ او شود.
علائم حاملکی خارج از رحم
این علائم در همه زنان یکسان نیست. حتی ممکن است زنی هیچ علامت غیر عادی نداشته باشد و تمام علائم یک بارداری عادی را داشته باشد .
پاره ای از علائم این نوع بارداری
• درد زیر شکم: این درد دائمی و در یک نقطه نیست. گاه میتواند شدید و گاه خفیف باشد. میتواند یکطرفه و یا در هرنقطه‌ای از لگن حس شود.
لکه بینی: شبیه شروع عادت ماهیانه، لکه هایی به رنگ قرمز یا قهوه‌ای که میتواند خفیف یا شدید باشد.
درد در شانه ها : دل درد و لکه بینی ممکن است دلایل زیادی داشته باشد اما اگر در شانه‌ها بخصوص زمانی که دراز می‌کشید ، درد احساس میکنید بطور قطع یکی از علائم بارداری خارج از رحم و پارگی لوله های رحمی را دارید. علت این درد ،خونریزی و تحریک اعصابی است که به شانه ها مربوط است. این درد را باید بسیار جدی گرفت و سریع به پزشک زنان ماهر مراجعه کرد.
راههای تشخیص حاملگی خارج از رحم
پزشک برای اینکه تشخیص بدهد بارداری خارج از رحم اتفاق افتاده است یا خیر ، درابتدا آزمایش هورمون HCG را درخواست میکند. این هورمون از سلولهای موجود در جفت ترشح میشود . درهفته های اول بارداری اگر سطح این هورمون به مقدار کافی بالا نرود میتواند نشانه‌ای از بارداری خارج از رحم باشد.
سونوگرافی: در این روش پزشک از طریق سونوگرافی واژینال، رحم و لوله های رحم را از لحاظ وجود ساک حاملگی بررسی میکند .
لاپاراسکوپی: اگر با هیچ کدام از روشهای ذکر شده نتوان نظر قطعی داد، لاپاراسکوپی انجام میشود. در این روش، برش کوچکی درقسمت پایین شکم و زیر ناف ایجاد میشود تا با بررسی دقیقتر، محل دقیق بارداری مشخص شود.
چرا حاملگی خارج از رحم اتفاق می‌افتد؟
• سابقه‌ی داشتن بارداری خارج از رحم : اگر یکبار این نوع بارداری اتفاق افتاده باشد احتمال اینکه مجدد پیش بیاید بسیار زیاد است.
التهاب یا عفونت: بیماریهای قابل انتقال آمیزشی که باعث عفونت در لوله‌های رحمی و دیگر اندام های نزدیک به آن شود ، خطر بروز این نوع بارداری را افزایش میدهد.
• درمان‌های ناباروری: برخی درمان‌های ناباروری نظیر IVF یا سایر درمان‌های مشابه ممکن است ریسک بارداری خارج از رحم را بالا ببرد. البته خود ناباروری هم میتواند به این مسئله منجر شود.
• برخی روشهای پیشگیری از بارداری: احتمال بارداری با وجود ابزارهای پیشگیری از بارداری داخل رحمی ، بسیار کم است . اما اگر رخ دهد احتمال اینکه خارج از رحم اتفاق بیفتد زیاد خواهد بود.
توبکتومی یا عمل بستن لوله‌های رحم اگر با موفقیت انجام نشود و فرد با وجود عمل توبکتومی باردار شود ، خطر بارداری خارج از رحم را به همراه دارد.
• عمل های جراحی : برخی عمل های جراحی مانند سزارین ، جراحی کیست تخمدان و جراحی در ناحیه لوله های رحم میتوانند به این نوع بارداری منجر شود.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن پیش از بارداری ، ریسک این نوع بارداری را بالا میبرد.
درمان حاملگی خارج از رحم
درمان دارویی: بارداری خارج از رحم ، در مراحل ابتدایی با تزریق دارو، خاتمه پیدا میکند. این روش سرپایی انجام میشود و نیازی به بستری ندارد. چند ماه بعد فرد میتواند مجدد باردار شود
روش لاپاراسکوپی: اگر جنین بزرگ شده باشد ، با روش جراحی باز (لاپاراتومی) یا لاپاراسکوپی خارج میگردد. در این روش احتمال آسیب دیدن لوله‌های رحمی وجود دارد . هرچه سن بارداری بیشتر باشد، احتمال حفظ لوله‌های رحمی کمتر است. اما گاه پزشک میتواند لوله های رحم را ترمیم کند و از عوارض این روش بکاهد.
نکته ای که مسلم است اینست که حاملگی خارج از رحم اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود با کمترین عوارض قابل درمان است اما اگر دیر تشخیص داده شود متاسفانه مادر توانایی بارداری مجدد را از دست میدهد و حتی میتواند جان مادر را به خطر بیندازد . پس بهتر است حتی از قبل از تصمیم به بارداری با مراجعه به پزشک زنان تا حد ممکن از خطرات بارداری بکاهید.برای تجربه یک بارداری بی خطر و موفق میتوانید از دکتر اکرم قرامحمدی مشاوره بگیرید
