آتروفی واژن
درمان آتروفی واژن چیست؟ با بالا رفتن سن و کاهش تولید استروژن در بدن، شاهد بروز تغییراتی در بدن از جمله ناحیه تناسلی خواهیم بود. از جمله این تغییرات می توان به آتروفی واژن اشاره کرد که با نازک شدن، خشک شدن و التهاب دیواره واژن همراه است و زمانی اتفاق می افتد که میزان تولید هورمون استروژن در بدن کاهش می یابد، که این حالت را عمدتا در خانم ها بعد از یائسگی شاهد خواهیم بود. در بساری از موارد، آتروفی واژن باعث مقاربت دردناک نمی شود اما می تواند منجر به بروز علائم و مشکلات ادراری شود.
هورمون ها در بدن توسط سیستم اندوکرین که شبکه ای از غدد و ارگان هاست، تولید، ذخیره و ترشح می شوند. هورمون استروژن از جمله هورمون هایی است که تولید آن برای حفظ سلامتی خانم ها به خصوص در سنین باروری بسیار اهمیت دارد. اما با نزدیک شدن به پنجاه سالگی، از میزان تولید هورمون ها در تخمدان ها کاسته می شود و سیکل قاعدگی به مرور قطع خواهد شد. در نتیجه، بسیاری از خانم ها با یک سری از مشکلات روبرو می شوند که در ادامه به بررسی آتروفی واژن خواهیم پرداخت.
علائم و نشانه های آتروفی واژن
از جمله علائم و نشانه های آتروفی واژن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
خشکی واژن
احساس سوزش در واژن
خارش ناحیه تناسلی
احساس سوزش هنگام ادرار
نیاز فوری به دفع ادرار
بی اختیاری ادرار
احساس ناراحتی یا خونریزی خفیف هنگام رابطه جنسی
کاهش رطوبت واژن در طول رابطه جنسی
عفونت های مکرر ادراری
توصیه می شود خانم ها بعد از یائسگی و در صورت مشاهده علائم گفته شده و هم چنین لکه بینی یا خونریزی غیر منتظره از واژن یا ترشح غیر عادی حتما به پزشک مراجعه کنند.
علت بروز خشکی واژن
علت اصلی بروز خشکی واژن، کاهش تولید استروژن در بدن است که باعث می شود بافت واژن به مرور نازک تر و شکننده شود و خاصیت ارتجاعی خود را از دست بدهد. کاهش سطح استروژن در شرایط زیر اتفاق می افتد:
بعد از یائسگی
دوران قبل از یائسگی
بعد از جراحی برداشتن هر دو تخمدان
در طول دوران شیردهی
مصرف داروهایی مانند قرص های پیشگیری از بارداری که بر روی سطح استروژن تاثیر می گذارند
بعد از رادیوتراپی لگن برای سرطان
بعد از شیمی درمانی سرطان
از جمله عوامل موثر در بروز آتروفی واژن می توان به مواردی از قبیل استعمال دخانیات، عدم انجام زایمان طبیعی و نداشتن رابطه جنسی اشاره کرد.
آتروفی واژن چگونه تشخیص داده می شود؟
از آن جایی که آتروفی واژن می تواند با عوارضی مانند عفونت های واژن به دلیل بر هم خوردن تعادل اسید در واژن و یا مشکلات ادراری مانند نیاز فوری به دفع ادار یا احساس سوزش هنگام تخلیه ادرار همراه باشد، تست های تشخیصی زیر توسط پزشک تجویز خواهد شد:
· معاینات لگنی. در این معاینه، پزشک ارگان های لگنی را مورد بررسی قرار می دهد و به معاینه قسمت خارجی دستگاه تناسلی، واژن و دهانه رحم می پردازد.
· آزمایش ادرار. در صورتی که فرد دچار مشکلات و علائم ادراری شده باشد، نیاز است که آزمایش ادرار نیز انجام شود.
· تست تعادل اسید. جهت انجام این تست، نمونه از مایعات واژن گرفته می شود تا وضعیت تعادل اسید بررسی گردد.
آن دسته از افرادی که سابقه ابتلا به سرطان پستان دارند، حتما این موضوع را با پزشک در میان بگذارند تا اقدامات درمانی زیر در نظر گرفته شود:
· درمان های غیر هورمونی، مانند استفاده از لوبریکانت ها و مرطوب کننده ها در وهله اول.
· دیلاتور واژنی، که این روش نیز غیر هورمونی است که می تواند باعث تحریک و کشیدگی عضلات واژن شود.
· استروژن واژنی، در صورتی که روش های غیر هورمونی کمکی به تسکین علائم نکنند، دوز پایینی از استروژن واژنی در نظر گرفته می شود که بهتر است این روش حتما با مشورت متخصص انکولوژی انجام شود، چرا که استروژن درمانی می تواند احتمال بازگشت مجدد سرطان پستان را افزایش بدهد.
درمان آتروفی واژن
جهت درمان آتروفی واژن، ابتدا درمان دارویی توسط پزشک در نظر گرفته خواهد شد. درمان هایی از قبیل:
• مرطوب کننده های واژنی، که به احیای رطوبت واژن کمک می کنند و باید هر چند روز یک بار استفاده شوند.
• لوبریکانت یا ژل روان کننده، که فقط باید قبل از رابطه جنسی استفاده شوند تا از میزان درد یا ناراحتی حین رابطه کاسته شود. توجه داشته باشید که از مصرف محصولات حاوی گلیسیرین در خانم هایی که سابقه حساسیت به این ماده را دارند، باید خودداری شود.
• استروژن های موضعی، که به خوبی در دوز پایین اثربخشی دارند و به تسکین علائم ناشی از کاهش استروژن کمک می کنند. این نوع درمان می تواند به صورت های زیر باشد:
فرم کرم: که مستقیما و از طریق اپلیکاتور داخل واژن قرار می گیرد و نیاز است به صورت روزانه و به مدت یک تا دو هفته و بعد از آن، یک تا سه مرتبه در طول هفته مصرف شود.
حلقه واژنی: که در این روش، حلقه نرم و انعطاف پذیری در قسمت فوقانی واژن قرار می گیرد و دوز پیوسته ای از استروژن آزاد خواهد شد. این حلقه باید هر سه ماه یک بار تعویض شود.
قرص واژنی: که با استفاده از اپلیکاتور یک بار مصرف داخل واژن قرار می گیرد و مدت زمان مصرف توسط پزشک تعیین خواهد شد که می تواند روزانه و به مدت دو هفته و بعد از آن دو بار در هفته مصرف شود.
• استروژن درمانی سیستمیک، در صورتی که آتروفی و خشکی واژن با دیگر علائم یائسگی مانند گرگرفتگی همراه باشد، قرص یا ژل استروژن و یا دوز بالای حلقه استروژنی تجویز می شود و مصرف از راه دهان منجر به پخش شدن استروژن در تمام سیستم بدن خواهد شد.
Source: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vaginal-atrophy/symptoms-causes/syc-20352288
